Ra đời phút chót
Đúng ra bài hát này sẽ không hiện diện trên đời nếu như phút cuối, khi đang viết nhạc cho vở kịch Những người khốn khổ, nhạc sĩ Claude-Michel Schonberg không nhận ra rằng cần phải có thêm một bài hát khác cho nhân vật Fantine. Trước đó ông đã soạn xong L’air De la Misere (sau đó được đặt lời Anh ngữ là On My Own) cho ca sĩ người Pháp, Rose Laurens, thể hiện. Nhưng cần phải có thêm một ca khúc để chuyển tải được tâm trạng ê chề, nỗi đau khổ hiện tại và kéo lại những giấc mơ hạnh phúc đã trôi qua của người phụ nữ bất hạnh. Cuối cùng J’avais rêvé d’une autre Vie (Giấc mơ đổi đời) đã được khai sinh chỉ trong một đêm vào năm 1979 và trở thành bài hát chủ đề của vở nhạc kịch Les Misérables ra mắt lần đầu tiên vào năm 1980 tại Paris (Pháp).
Claude-Michel Schonberg kể lại: “Khi viết một bài hát, tôi thường ngồi vào cây piano với tâm trạng như đang biểu diễn trong nhà hát, bởi tôi muốn nghe nhịp thở của đêm diễn, hiểu được sự quan tâm của công chúng. Tối ấy, trong căn hộ nhỏ của mình ở Paris, tôi kéo rèm, ngồi vào đàn và tưởng tượng khi nhân vật Fantine bước ra và hát. Tôi nghĩ đến câu chuyện của Victor Hugo, nghĩ về cuộc đời của Fantine và lúc ấy giai điệu chảy ra mà tôi không thể nào kìm hãm được. Tôi biết là nó đã tới và tôi chỉ có một việc là viết nó lại mà thôi”. J’avais Rêvé D’une Autre Vie được Claude-Michel Schonberg viết nhạc, Alain Boublil đặt lời và được chơi bởi dàn nhạc của John Cameron.
Khi vở nhạc kịch ra đời, bài hát J’avais Rêvé D’une Autre Vie gây được tiếng vang rất lớn qua giọng hát của Rose Laurens. Phần thể hiện của bà được xem là một trong bốn phần thể hiện hay nhất từ trước đến nay của J’avais Rêvé D’une Autre Vie và bài hát cũng đã giúp bà thành danh. Nhưng, chỉ 3 tháng sau khi ra mắt (năm 1980), Những người khốn khổ phải đóng màn bởi hợp đồng biểu diễn với nhà hát hết hạn. Vở nhạc kịch bị ngưng lại cho đến năm 1985 khi nó xuất hiện trở lại tại Nhà hát West End (London, Anh) và lúc này nó đã được Anh ngữ hóa, ca khúc chủ đề J’avais Rêvé D’une Autre Vie đã trở thành I Dreamed a dream với phần đặt lời của người viết ca từ huyền thoại Herbert Kretzmer (ông cũng từng đặt lời cho hai ca khúc rất nổi tiếng của Charles Aznavour, Yesterday When I Was Young và She).
Ở phiên bản của West End, một lần nữa I Dreamed a dream đã chinh phục hoàn toàn công chúng qua phần trình bày của Patti LuPone. Bài hát làm lay động lòng người với ca từ như rút ruột người nghe. Hai năm sau (1987), Broadway khi thấy mức độ thành công to lớn của Les Misérables cũng đã nhảy vào và đưa vở nhạc kịch này sang Mỹ. Từ đó đến nay, cả Broadway và West End vẫn chưa tắt đèn buổi nào cho vở nhạc kịch này, tờ Los Angels Times gọi nó là vở nhạc kịch không có tuổi và vì thế I Dreamed a dream chưa bao giờ trở thành quá khứ. Một giấc mơ luôn ở thì tương lai.
Những giấc mơ đẹp
Tác phẩm Những người khốn khổ của Victor Hugo đã quá quen thuộc với công chúng toàn thế giới. Một nhân vật xuất hiện không nhiều, nhưng để lại ấn tượng sâu sắc cho cả bạn đọc (tiểu thuyết) lẫn người xem (kịch), là Fantine, vốn là công nhân trong công xưởng của Jean Valjean nhưng bị đốc công đuổi việc một cách vô lý. Cuộc sống nghèo khổ khiến cô phải làm điếm, phải bán tóc, bán răng để chăm lo cho con gái Cosette... I Dreamed a dream được viết cho chương 1 của vở kịch với đòi hỏi của nhà soạn nhạc là người hát phải thể hiện cho được sự nghẹn ngào, đau khổ tuyệt vọng, ê chề nhục nhã của một người đàn bà bị ruồng bỏ nhưng cũng phải diễn tả được những ước vọng khi xưa trong ánh mắt, trong giấc mơ cô đã từng mơ và nhận ra mình đã lầm đường…
Có rất nhiều người thể hiện ca khúc này, từ những ca sĩ nhạc kịch cho đến pop và cả rock. Cũng cần biết thêm rằng vở nhạc kịch là một trong những vở nhạc kịch kinh điển nhất mọi thời đại, từng được dịch ra 21 thứ tiếng, công diễn tại 44 quốc gia cho 60 triệu khán giả, chưa kể hàng ngàn phiên bản khác nhau dàn dựng trong các sân khấu nhỏ hơn ở các trường đại học, trung học và vì thế I Dreamed a dream có rất nhiều phiên bản khác nhau (ít nhất là 33 phiên bản được nhiều người biết đến).
Nhưng mới đây tờ Entertainment Weekly đánh giá rằng chỉ có 4 người hát hay nhất I Dreamed a dream. Đó là Rose Laurens, Patti LuPone, Ruthie Henshall và Anne Hathaway. Đáng chú ý là giọng ca đã mang I Dreamed a dream đến quảng đại công chúng, Susan Boyle, lại không được xem là người hát thành công nhất. Điều này không chỉ tờ EW đánh giá mà khá nhiều nhà chuyên môn cho rằng Susan Boyle chỉ “ăn” được nhờ hiệu ứng truyền hình mà thôi. Tờ EW nhận định “Tất nhiên Susan Boyle đã biến ca khúc này trở thành hiện tượng toàn cầu nhưng cô không làm khác được nó, đơn giản là vậy”.
Người thứ nhất, Rose Laurens với giọng hát được ví như một thiên thần đau khổ và giọng hát ấy “đã làm sưng vù mắt người xem khi được công diễn lần đầu tiên” (tờ Times mô tả). Ai cũng khóc khi nghe Laurens hát.
Người thứ hai, Patti LuPone, đã đem I Dreamed a dream lần đầu đến với nước Anh và sau đó phổ biến toàn thế giới. Ngay trong đêm diễn đầu tiên tại Nhà hát West End, tất cả khán giả đã đứng dậy vỗ tay không ngớt cho màn trình diễn của LuPone, bà hát nhẹ nhàng như hơi thở, “cả một cục đá tảng trong lòng mà hát nhẹ như không”, tờ LA Times bình luận.
Ruthie Henshall là người thứ ba được nhắc đến. Hanshall vào vai Fantine từ năm 1992 ở Nhà hát West End nhưng phải đến khi cô hát I Dreamed a dream tại nhà hát Hoàng gia Anh vào tháng 10/1995 khi kỷ niệm 10 năm vở nhạc kịch này ra mắt tại Anh thì tên tuổi mới được ghi nhận là một trong những người hát thành công nhất ca khúc này.
Chính cách hát của Hanshall ảnh hưởng khá nhiều tới Anne Hathaway trong phiên bản điện ảnh của vở kịch Những người khốn khổ. Cô muốn I Dream a dreamed phải khác đi, tâm trạng hơn, bi kịch hơn và cũng phải thật hơn. Tờ EW nhận xét: “Hát trực tiếp trước máy quay phim không giống như hát phòng thu. Anne đã rất dũng cảm và kiên trì để thể hiện được nó”. Trong phim, bài hát này phải quay đi quay lại suốt 8 tiếng đồng hồ mới ra được bản hoàn chỉnh. Đạo diễn Tom Hooper bắt toàn bộ diễn viên phải hát thật không được nhép và sẽ không có chuyện hát trong phòng thu. “Tôi đã từng nghĩ thà mình đừng nhận vai để rồi phải hát bởi nó quá gian khổ”, Anne nhớ lại, “nhưng rồi khi vào vai diễn và để đạt được tột cùng cảm xúc của Fantine thì bài hát đã giúp tôi rất nhiều, tôi hát mà như thể chẳng có cái camera nào trước mặt”.
Nhiều người đã rất ngạc nhiên vì giọng hát quá đẹp của Anne trong phim, ngạc nhiên về cảm xúc vỡ òa trong Fantine với những đau khổ cùng cực cùng ánh mắt vô hồn khi bài hát kết thúc. Nhưng sự ngạc nhiên sẽ biến mất nếu biết rằng Anne đã từng hát rất tuyệt trong vở nhạc kịch Carnival! ở New York hồi năm 2002, khi mới 20 tuổi. Chính I Dreamed a dream đã giúp Anne có được giải Quả cầu Vàng mới đây và được đề cử cho giải Oscar sắp tới.
Theo Nguyên Minh/TTVHCT
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét